K.N.I.L. Historie
Het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger (K.N.I.L.) was het Nederlandse koloniale leger. Het heeft officieel bestaan van 1814 t/m 1950. In tegenstelling tot het leger in Nederland (de Koninklijke Landmacht) bestond het KNIL uitsluitend uit beroepsmilitairen en Nederlandse militairen die gedetacheerd waren.
Voor mensen die geïnteresseerd zijn in de handel en wandel van KNIL militairen is het erg handig om over toegankelijke bronnen te beschikken. Stel dat je in het stamboek hebt gelezen in welk bataljon een familielid heeft gediend en/of aan welke krijgsverrichtingen is deelgenomen, dan kun je in verschillende online-bronnen over die gebeurtenissen lezen. Vaak is de informatie inleidend en algemeen. Wil je specifieke informatie dan zul je ook andere bronnen bij je onderzoek moeten betrekken, zoals literatuur en bijvoorbeeld het nieuws uit Indische kranten (zie K.N.I.L. Onderzoek).
De onderstaande bronnenlijst loopt terug van 1950 naar 1814. We hebben hiervoor gekozen omdat de meeste geïnteresseerden zich richten op de periode 1925-1950. Zo bedienen we de grootste groep mensen als eerst en de kleinere groep geïnteresseerden daarna. Voor een begrip van het KNIL is het overigens zeer raadzaam om je ook in de eerste eeuw te verdiepen. Verwijzingen naar de organisatie van het KNIL (afdelingen, rangen, montering) vind je helemaal onderaan deze pagina zodra we dit hebben bijgewerkt.
Voor mensen die geïnteresseerd zijn in de handel en wandel van KNIL militairen is het erg handig om over toegankelijke bronnen te beschikken. Stel dat je in het stamboek hebt gelezen in welk bataljon een familielid heeft gediend en/of aan welke krijgsverrichtingen is deelgenomen, dan kun je in verschillende online-bronnen over die gebeurtenissen lezen. Vaak is de informatie inleidend en algemeen. Wil je specifieke informatie dan zul je ook andere bronnen bij je onderzoek moeten betrekken, zoals literatuur en bijvoorbeeld het nieuws uit Indische kranten (zie K.N.I.L. Onderzoek).
De onderstaande bronnenlijst loopt terug van 1950 naar 1814. We hebben hiervoor gekozen omdat de meeste geïnteresseerden zich richten op de periode 1925-1950. Zo bedienen we de grootste groep mensen als eerst en de kleinere groep geïnteresseerden daarna. Voor een begrip van het KNIL is het overigens zeer raadzaam om je ook in de eerste eeuw te verdiepen. Verwijzingen naar de organisatie van het KNIL (afdelingen, rangen, montering) vind je helemaal onderaan deze pagina zodra we dit hebben bijgewerkt.
We verwijzen voor nu eerst naar externe bronnen. Wikipedia geeft een vrij toegankelijke keur aan artikelen en daarom is daar mee gestart. We zijn ons ervan bewust dat sommige sites voor onderzoekers niet voldoen aan hun hogere standaard, maar Wikipedia verwijst veelal naar bronnen die dan alsnog geraadpleegd kunnen worden. Verder wordt Wikipedia onderhouden door een leger aan auteurs, waardoor de geest van een artikel die van de auteurs volgt. Soms wordt als gevolg daarvan een vertekend beeld van de historie gegeven. Voor een totaal beeld, het vormen van een eigen mening over historische gebeurtenissen is het wederom raadzaam om je verder te verdiepen in die onderwerpen.
De doelstelling van KNILLER is om de meest complete startpagina te zijn over het KNIL en daarom zal de inrichting en lijst steeds worden bijgewerkt. Als we over deelonderwerpen meer bronnen hebben dan krijgen die onderwerpen een eigen pagina met alle voorhanden bronnen onder elkaar. We willen vooral de gebruikers van KNILLER aanmoedigen om ons te attenderen op aanvullende bronnen. Terima kasih!
Voordat je verder scrolt
Video's
Voordat je verder scrolt naar de historie van het KNIL weet dat we ook uren aan videomateriaal delen.
1925-1950
De laatste decennia van het KNIL kenmerken zich door de wederopbouw van het KNIL, Tweede Wereldoorlog, Revolutie en Repatriëring.
Repatriëring van Indische Nederlanders
In de periode 1945-1968 vond een grootschalige repatriëring van Indische Nederlanders plaats; ruim 300.000 Indische Nederlanders kwamen vanuit het voormalig Nederlands-Indië naar Nederland. Deze migratie staat bekend als 'repatriëring', dat neerkomt op ‘terugkeren naar het vaderland’, en moet vooral symbolisch worden opgevat nu een groot gedeelte van de repatrianten zelf nooit eerder in Nederland was geweest.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Repatri%C3%ABring_van_Indische_Nederlanders
Indonesiche Onafhankelijkheidsoorlog en de Politionele Acties
De Indonesische Onafhankelijkheidsstrijd (Indonesisch: Revolusi Nasional Indonesia = 'Indonesische Nationale Revolutie') begon kort na de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945, gevolgd door het uitroepen van de Republiek Indonesië op 17 augustus 1945, en eindigde met de overdracht van de soevereiniteit over de kolonie Nederlands-Indië (uitgezonderd Westelijk Nieuw-Guinea) door het Koninkrijk der Nederlanden aan Indonesië in december 1949.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Indonesische_Onafhankelijkheidsoorlog
Bersiap
De Bersiap was een uiterst gewelddadige periode in de Nederlands-Indische geschiedenis, die het hevigst was tussen ongeveer oktober 1945 en begin 1946. Bersiap en siap is Maleis voor wees paraat en geeft acht. Het waren de strijdkreten van Indonesische paramilitaire organisaties en bendes, die vrijwel direct na afloop van de Japanse bezetting dood en verderf zaaiden onder met name niet-inlanders, maar ook onder van collaboratie met het Nederlandse gezag verdachte inlanders.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bersiap
Jappenkampen in Nederlands-Indië
Jappenkamp is een nog gebruikelijke Nederlandse benaming voor Japanse interneringskampen, dat wil zeggen plaatsen waar burgers of krijgsgevangen militairen gedurende de Japanse bezetting van Nederlands-Indië (1942-1945) gedwongen waren te blijven op last en onder toezicht van het Japanse gezag.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Jappenkampen_in_Nederlands-Indi%C3%AB
Japanse bezetting van Nederlands-Indië
De Japanse bezetting van Nederlands-Indië was de periode in de Tweede Wereldoorlog waarin troepen van het Japanse Keizerlijke Leger de kolonie Nederlands-Indië bezet hadden, nadat op 9 maart 1942 de capitulatie van het KNIL was getekend in Kalidjati bij Bandoeng.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Japanse_bezetting_van_Nederlands-Indi%C3%AB
Verovering van Nederlands-Indië door Japan
De verovering van Nederlands-Indië door Japan in 1941 en 1942 was de verovering van Nederlands-Indië door troepen van het Japanse Keizerrijk in de eerste dagen van de oorlog in het Pacifisch Gebied tijdens de Tweede Wereldoorlog. De geallieerde macht probeerde tevergeefs de Indische eilanden te verdedigen. Nederlands-Indië werd onder andere aangevallen vanwege de grote hoeveelheid grondstoffen, zoals tin en aardolie, die van cruciaal belang waren voor de Japanse oorlogsindustrie.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Verovering_van_Nederlands-Indi%C3%AB_door_Japan
Het Nederlandsch Indische Leger in de periode 1930-1940
Volgens de Defensiegrondslagen 1927 was het doel van de weermacht in Nederlands-Indië (a) handhaving van het Nederlandse gezag in de Archipel tegen onrust of verzet binnen de grenzen, verzekering van rust en orde en (b) de vervulling van de militaire plicht als lid van de volkengemeenschap tegenover andere volkeren. inds het intreden van de depressie in de jaren '20 was er bezuinigd op het Indische leger. Vanwege alle geopolitieke ontwikkelingen in de jaren '30 werden de rangen van het KNIL weer aangevuld met zowel manschappen als moderner materieel.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Koninklijk_Nederlandsch-Indisch_Leger#Het_Nederlands-Indische_leger_in...
1900-1925
In het eerste kwart van de 20e eeuw
werden de resterende kernen van gewapend verzet in Atjeh uitgeschakeld. Het KNIL voerde in 1906 -1908 nog een expeditie uit naar Zuid-Bali.
Expeditie naar Bali 1906-1908
De Expeditie naar Bali 1906 - 1908 was een strafexpeditie van het KNIL in Zuid-Bali. Oorzaken waren: escalaties omtrent een gestrand schip, protesten tegen het monopoliseren van de opiumhandel door Nederlands-Indië en de wens van het gouvernement om de zelfstandigheid van enkele vorstendommen op Bali verder in te perken of te beëindigen.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Expeditie_naar_Bali_1906_-_1908Atjehoorlog onder Van Daalen -1914
Atjehoorlog onder Van Daalen was de periode, waarin luitenand-kolonel Van Dalen het bewind voerde te Atjeh. In deze jaren werden de resterende kernen van gewapend verzet een voor een uitgeschakeld, de laatste in 1914. Daarmee leek de weerstand gebroken en dat jaar werd daarom wel beschouwd als het feitelijke einde van de Atjehoorlog.
Bron(nen) gezocht/ onder constructie.
1875-1900
Vanaf 1873 voerde het Koninkrijk der Nederlanden oorlog tegen Atjeh. Het zou nog tot 1903 duren totdat Atjeh plechtig werd overgegeven aan generaal-majoor en militair gouverneur J.B. van Heutsz (1851-1924). Ondertussen werd in 1894 ook de Lombok-Expeditie uitgevoerd.
Atjehoorlog 1896-1901
Atjehoorlog 1896-1901 was de periode waarin, na het harde optreden van 1896, onder leiding van commandant Vetter weer offensief werd opgetreden. Vetter werd een jaar later opgevolgd door Van Heutsz die de offensieve lijn doorzette.
Bron(nen) gezocht/ onder constructie.
Lombok Oorlog 1894
De Lombok-oorlog van 1894 was een militair conflict tussen Bali en Lombok waarbij beide mogendheden een militair rekest indienden bij de regering van Nedelands-Indië en waar het koloniale bestuur de kant van Bali verkoos. De oorlog staat in Nederland bekend als de Lombok-Expeditie en wordt onderverdeeld in de Eerste en Tweede Lombok-Expeditie. De strijd eindigde in een Nederlandse overwinning.
Bron(nen) gezocht/ onder constructie.
Atjehoorlog; voortzetting van de afwachtende politiek 1883-1891
In de periode 1883 en 1891 gingen de zaken steeds verder achteruit vanuit Nederlands perspectief. De juist aangestelde civiele gouverneur trad af om plaats te maken voor een militair gouverneur.
Bron(nen) gezocht/ onder constructie.
Atjehoorlog; periode van het civiele bestuur 1881-1883
Twee jaar waarin het militaire bestuur werd vervangen door een civiel bestuur, die de geconcentreerde linie invoerde. Het koloniale leger werd gekazerneerd in zestien vestingen (bentengs) die onderling waren verbonden door een stoomtramlijn genaamd Atjeh Tram. Dit stelsel werd tot 1893 gebruikt. De trambaan was een geliefd doelwit voor Atjehse strijders.
Bron(nen) gezocht/ onder constructie.
Atjehoorlog 1877-1881
Periode dat er te Atjeh weer offensief werd opgetreden, onder kolonel (later generaal) Van der Heijden. Het afwachtende systeem van de periode ervoor had niet het gewenste resultaat opgeleverd en overvallen en onveiligheid namen steeds grotere proporties aan. Van der Heijden volgde de offensieve strategie en deed veldtochten naar alle hoeken van Atjeh. In 1881 was het land eindelijk onderworpen
Bron(nen) gezocht/ onder constructie.
Atjehoorlog 1874-1877
In de eerste jaren na de Tweede-Atjehexpeditie werd onder generaal Pel afwisselend afgewacht en gevochten in Atjeh. Tussen het overlijden van Pel en de komst van kolonel Van der Heijden werd onder de generaals Wiggers ven Kerchem en Diemont een afwachtende houding aangenomen en het stelsel van generaal van Swieten strikt gevolgd.
Bron(nen) gezocht/ onder constructie.
Tweede Atjehexpeditie 1873-1874
Gedurende de Tweede expeditie, onder leiding van generaal Van Swieten, werd de kraton veroverd, waarop de expeditie en de oorlog als beëindigd werd beschouwd en Atjeh als overwonnen. Er werd een kleine bezettingsmacht achtergelaten ter verdediging van het veroverde en om op vreedzame wijze toenadering te zoeken tot de bevolking.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Atjehexpeditie
http://home.iae.nl/users/arcengel/NedIndie/atjeh1.htm#oorlogsverklaring
Eerste Atjehexpeditie 1873
De Eerste expeditie naar Atjeh in april 1873 was de eerste fase van een koloniale oorlog die tot 1903 (of 1914) zou duren. Pro forma was ze een strafexpeditie van het KNIL tegen Atjeh met als doel een nieuw traktaat af te dwingen teneinde zeeroof tegen te gaan. De veldtocht, die onder leiding stond van generaal-majoor Köhler, resulteerde niet in een overwinning.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Eerste_Atjehexpeditie
http://home.iae.nl/users/arcengel/NedIndie/atjeh1.htm#oorlogsverklaring
1850-1875
Tussen 1850 en 1875 nam de politieke en economische invloed van Nederland in de archipel verder toe. Het KNIL voede militaire acties uit in onder meer Borneo, Celebes (Sulawesi) en Bali.
Vierde en Vijfde expeditie naar Bali 1858-1868
De Vierde en Vijfde expeditie naar Bali vonden plaats in het district Banjar in Buleleng in respectievelijk 1858 en 1868.
De tweede helft van de 19e eeuw was in politiek opzicht een onrustige periode voor de zuidelijke helft van Bali. De voormalige vorstendommen Buleleng en Jembrana waren sinds 1849 onder rechtstreeks Nederlands-Indisch bestuur geplaatst. Toch vond juist daar nog tweemaal een militaire ingreep door het Nederlands-Indisch leger plaats. In politiek en economisch opzicht nam de Nederlandse invloed in heel Bali langzaam toe.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Vierde_en_Vijfde_expeditie_naar_BaliBoni-Expedities 1859-1860
De Bonische expedities of Boni-expedities waren twee militaire veldtochten tegen het Koninkrijk Boni, gelegen aan de oostkust van Zuidwest- Celebes, in 1859 en 1860.
In 1824 en 1825 had het KNIL al twee strafexpedities ondernomen naar Boni om de vorst in het gareel te krijgen. In de decennia daarna toonden de Bonieren zich evenwel zelfstandig en gedroegen zich soms ronduit uitdagend. Het generaal-gouvernement overwoog meermaals om een nieuwe expeditie te ondernemen om het rijk definitief te onderwerpen, maar stelde de beslissing steeds uit, hetgeen in Boni werd gezien als een teken van zwakte. Uiteindelijk werd de dood van sultan Ahmad Saleh in 1858 en zijn omstreden opvolging aangegrepen om te interveniëren.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bonische_expedities
Monterado Expeditie 1854 (West-Borneo)
Aanvallen door Chinese bendes op de geïsoleerde Nederlandse garnizoenen namen in 1853 weer toe; er leek geen toenadering mogelijk tussen de kongsi en het gouvernement. In mei 1854 vond er een (tweede) expeditie plaats die ook wel de Monterado-expeditie wordt genoemd.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Militaire_acties_op_Borneo
1825-1850
Tussen 1825 en 1830 was Midden-Java het strijdtoneel van een omvangrijke oorlog tussen het koloniale gezag en lokale aristocratie. Vijftien jaar later voerde het KNIL drie expedities uit om Bali onder invloed van het Nederlandse bestuur te brengen.
Derde expeditie naar Bali 1849
De Derde expeditie naar Bali in 1849 was een expeditie naar drie vorstendommen op het eiland Bali. De actie richtte zich op Buleleng en Karangsasem in het noorden en Klungkung in het zuiden. Het was een vervolg op de voor Nederland mislukte Tweede expeditie naar Bali en mondde uit in een vredesakkoord.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Derde_expeditie_naar_Bali
Tweede expeditie naar Bali 1849
De Tweede expeditie naar Bali was een expeditie van het naar de vorstendommen Buleleng en Karangasem op het eiland Bali in 1848.
Na de Eerste expeditie naar Bali in 1846 bleek dat van een overwinning geen sprake was; de conflictueuze situatie sluimerde voort. In de loop van 1847 bleek dat de vorsten van Buleleng en Karangasem weigerden de betalingen voor oorlogsschade, waartoe ze bij verdrag van juli 1846 verplicht waren, na te komen. Ook met het ontmantelen van hun verdedigingswerken in Djagaraga en het naar huis sturen van hun duizenden troepen aldaar, werd geen begin gemaakt.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_expeditie_naar_BaliEerste expeditie naar Bali 1846
In 1846 werd een expeditie uitgezonden met als doel de vorstendommen Buleleng en Karangasem tot de orde te roepen. De eerste wilde geen contract met Nederland tekenen, de tweede ook niet en weigerde tevens een schadevergoeding te geven voor een leeggehaald gestrand schip. Op 20 juni 1846 verscheen de expeditie op de rede van Besuki (Java) en een week later op de rede van Buleleng-haven op de noordkust van Bali.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Eerste_expeditie_naar_BaliJava-oorlog 1825-1830
De Java-oorlog (1825–1830) was een conflict in Midden-Java tussen de koloniale regering van Nederlands-Indië en inheemse bevolking uit de vorstenlanden Jogjakarta en Soerakarta die in opstand kwam onder leiding van hun prins Dipo Negoro.
Onder het gouverneurschap-generaal van Daendels (1808–1811) en Raffles (1811–1816) waren steeds meer gebieden onttrokken aan de vorsten van Jogjakarta en Soerakarta, ten koste van de inheemse aristocraten.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Java-oorlog
Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger 1814-1950
De Nederlandse aanwezigheid in de Indische archipel ving aan rond 1600 en duurde voort tot na 1950. In dit overzichtsartikel over het KNIL wordt ook beknopt ingegaan op de voorgeschiedenis van de Nederlanders in Nederlands-Indië.